Cricket Information In Marathi | क्रिकेट विषयी मराठीतून संपूर्ण माहिती

नमस्कार मित्रांनो स्वागत आहे आपल famousnames च्या आपल्या मराठी ब्लॉगमध्ये तर आज आपण क्रिकेट विषयी मराठी मधून संपूर्ण माहिती (Cricket Information In Marathi) जाणून घेणार आहोत. तर तुम्ही या लेखला शेवटपर्यंत वाचा. जेणेकरुन तुम्हाला संपूर्ण माहिती योग्य प्रकारे समजेल. मित्रांनो हा खेळ आपल्या सर्वांना लोकप्रिय आहे. हा खेळ आपण आपल्या जीवनामध्ये नक्कीच केला असेल किंवा खेळतही असणार क्रिकेट हा खेळ कोणत्याही ठिकाणी खेळला जाऊ शकतो आणि क्रिकेट या खेळाचे हे अनेक प्रकार असतात. जसे गले क्रिकेट असतं मोहल्ला क्रिकेट असतो आणि ऑफिशियल क्रिकेट असतो. तर क्रिकेटचे असे अनेक प्रकार आहेत. जे आपण या लेखांमध्ये जाणून घेणार आहोत. तर तुम्ही या लेखला शेवटपर्यंत वाचत जेणेकरून तुम्हाला योग्य माहिती समजेल.

Cricket Information In Marathi (क्रिकेट विषयी मराठीतून संपूर्ण माहिती)

खेळाचे नाव	क्रिकेट
एकूण खेळाडू	11
पीच लांबी	20 मीटर

मित्रांनो क्रिकेट हा बॅट आणि बॉलचा खेळ आहे जो मोठ्या गोल मैदानामध्ये खेळला जातो क्रिकेट या खेळामध्ये 11 प्लेयर्सच्या 2 टिमांमध्ये खेळले जाते. मैदानच्या केंद्रामध्ये एक आयताकार पीच (20 मीटर लांब) असते जिथे गोलंदाजी (Bowling) आणि फलंदाजी (Batting) केली जाते. क्रिकेटमध्ये फलंदाजी करणारे टीम जोडीमध्ये फलंदाजी करते आणि ते तोपर्यंत फलंदाजी सुरू ठेवतात जोपर्यंत 11 मधून 10 टीमचे सदस्य बाहेर जात नाहीत. क्षेत्ररक्षण करणाऱ्या टीमला तोपर्यंत क्षेत्ररक्षण सुरू ठेवायला पाहिजे जोपर्यंत फलंदाजी टीम मधून 10 खेळाडू होत नाही तोपर्यंत म्हणजे फलंदाज करणाऱ्या सोबत कोणती जोडी उरणार नाही तर याने ती टीम हारून जाईल.

क्रिकेटचा खेळ ‘ओव्हर्स’ आणि ‘इनिंग’मध्ये विभागला जातो. एक ‘ओव्हर’ 6 चेंडूंनी बनते. 6 चेंडू टाकल्यानंतर गोलंदाज बदलावा लागतो. क्षेत्ररक्षण संघातील कोणीही गोलंदाजी करू शकतो, परंतु बहुतेक संघांमध्ये साधारणपणे 4 किंवा 5 विशेषज्ञ गोलंदाज आणि 5 किंवा 6 विशेषज्ञ फलंदाज असतात.

फलंदाजी करणाऱ्या संघाने चेंडूला मारून आणि खेळपट्टीच्या दुसऱ्या टोकापर्यंत धावून जास्तीत जास्त धावा केल्या पाहिजेत. जर फलंदाज खेळपट्टीच्या दुसऱ्या टोकापर्यंत यशस्वीरित्या पोहोचू शकला तर तो 1 धाव करू शकतो. जर तो खेळपट्टीच्या दुसऱ्या टोकापर्यंत पोहोचू शकला आणि परत आला तर तो 2 धावा करू शकतो.

तो चेंडू जमिनीच्या काठावर मारला तर तो 4 धावा करतो. जर तो उसळी न घेता चेंडू जमिनीच्या काठावर मारू शकला तर तो 6 धावा करतो. तो बाद होईपर्यंत फलंदाज फलंदाजी करत राहू शकतो आणि नंतर त्याच्या जागी त्याचा पुढचा जोडीदार येईल. काहीवेळा पहिला फलंदाज कधीही आऊट होत नाही आणि तो खेळात 100 किंवा 200+ धावा करतो. गोलंदाजांचे अनेक प्रकार आहेत; काही गोलंदाज अतिशय वेगवान, तर काही हळू गोलंदाजी करतात पण चेंडू फिरवतात. सर्व गोलंदाजांसाठी एक अतिशय महत्त्वाचा नियम असा आहे की चेंडू फलंदाजापर्यंत पोहोचण्यापूर्वी एकदाच उसळला पाहिजे.

क्रिकेट खेळाची माहिती (Cricket Game Information)

क्रिकेट हा अतिशय धोरणात्मक खेळ आहे. क्षेत्ररक्षण करणाऱ्या संघाचा कर्णधार गोलंदाजाच्या प्रकारावर किंवा फलंदाजाच्या प्रकारानुसार त्याच्या क्षेत्ररक्षकांची स्थिती बदलतो.

फलंदाज अनेक प्रकारे बाद होऊ शकतात. उदाहरणार्थ:

• Catch: तो चेंडू मारतो आणि क्षेत्ररक्षकाने तो पकडला.
• गोलंदाजी (Bowling): गोलंदाज चेंडू टाकतो आणि फलंदाजाच्या स्टंपवर आदळतो.
• LBW (लेग्स बिफोर विकेट): गोलंदाज चेंडू टाकतो आणि फलंदाजाच्या पायावर आदळतो – जो चेंडू ‘स्टंपवर’ मारतो.
• रन आऊट (Run Out): फलंदाज धावण्याचा प्रयत्न करतात, परंतु क्षेत्ररक्षण करणारा संघ फलंदाज सुरक्षित होण्याआधी चेंडू फेकतो आणि स्टंपवर आदळतो.
• हिट विकेट (Hit Wicket): फलंदाज त्याच्या शरीराने, उपकरणांनी किंवा कपड्याने स्टंप मारतो.

क्रिकेटचे प्रकार (Types Of Cricket)

क्रिकेटच्या काही खेळांमध्ये प्रति संघ 1 डाव असतो आणि जो संघ सर्वाधिक धावा करतो तो विजेता असतो. क्रिकेटच्या काही प्रकारांमध्ये, प्रति संघ 2 डाव असतात आणि एकूण सर्वाधिक धावा करणारा संघ विजयी संघ असतो. क्रिकेट खेळाचे 3 प्रकार आहेत.

सर्वात लहान आणि वेगवान खेळाला ‘T20’ म्हणतात, आणि प्रत्येक संघ 20 षटकांचा असतो. पूर्ण गेमला साधारणतः 2.5 तास लागतात.
मध्यम लांबीच्या खेळांना ‘एकदिवसीय खेळ’ म्हणतात, आणि प्रति संघ शेवटची 50 षटके.
सर्वात जास्त लांबीच्या खेळाला ‘टेस्ट मॅच’ म्हणतात, आणि जास्तीत जास्त 5 दिवस चालतो.
कसोटी सामने ‘सामान्यत: सकाळी 11:00 वाजता सुरू होतात आणि 18:00 वाजता संपतात, 13:00 वाजता 40 मिनिटांच्या लंच ब्रेकसह आणि 15:40 वाजता 20 मिनिटांच्या चहाच्या ब्रेकसह. दिवसाच्या खेळादरम्यान 90 षटके टाकणे अपेक्षित आहे.

Facts About Cricket (क्रिकेटबद्दल काही मनोरंजक तथ्ये)

• क्रिकेट हा जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा लोकप्रिय खेळ बनवण्यासाठी अनेक देशांतील खेळाडू खेळतात.
• 16 व्या शतकात प्रथम इंग्लंडमध्ये खेळला गेला.
जसजसे ब्रिटीश साम्राज्य विस्तारत गेले, तसतसे क्रिकेटची ओळख अधिक देशांमध्ये झाली.
• 1850 च्या मध्यापर्यंत आंतरराष्ट्रीय खेळ खेळले जात होते.
• इंग्लंड, ऑस्ट्रेलिया, भारत, दक्षिण आफ्रिका, वेस्ट इंडिज, न्यूझीलंड, पाकिस्तान आणि श्रीलंका या देशांमध्ये क्रिकेट सर्वाधिक लोकप्रिय आहे.
• अलीकडे बांगलादेश, झिम्बाब्वे, केनिया, आयर्लंड, अफगाणिस्तान, नेदरलँड आणि कॅनडा यांसारखे देश अधिक यशस्वी झाले आहेत कारण हा खेळ अधिक लोकप्रिय झाला आहे.

क्रिकेटमध्ये नो बॉल, वाइड बॉल आणि डकवर्थ लुईस नियम काय आहे? (What Is No Ball, Wide Ball And Duckworth Lewis Rule In Cricket?)

काही वेळा चुकीचा चेंडूही गोलंदाज टाकू शकतो. जेव्हा गोलंदाज नियमाविरुद्ध गोलंदाजी (Bowling) करतो तेव्हा तो नो बॉल असतो. जेव्हा गोलंदाजाचा पाय क्रीज सोडतो तेव्हा त्याला नो बॉल म्हणतात. चेंडू फलंदाजाच्या उंचीपेक्षा जास्त गेला किंवा क्षेत्ररक्षक चुकीच्या स्थितीत असेल तर तोही नो बॉल आहे.

गोलंदाजाने नो बॉल (No Ball) टाकल्यास फलंदाजाला फ्री हिट मिळते. फ्री हिटमध्ये फलंदाज फक्त धावबाद होऊ शकतो. एक वाइड बॉल आहे ज्यामध्ये चेंडू फलंदाजापासून इतका दूर फेकला जातो की तो खेळू शकत नाही. नो बॉल (No Ball) आणि वाईड बॉल (Wide Ball) टाकल्यावर विरुद्ध संघाच्या स्कोअरमध्ये 1 धाव अतिरिक्त जोडली जाते.

या नियमांव्यतिरिक्त क्रिकेटमध्ये आणखीही अनेक मनोरंजक नियम आहेत. पावसामुळे व्यत्यय आलेले सामने पूर्ण करण्यासाठी डकवर्थ-लुईस पद्धत वापरली जाते.

क्रिकेटमध्ये किती अंपायर आहेत? (How Many Umpires Are There In Cricket?)

खेळाचा निर्णय घेण्यासाठी अंपायर असतो. क्रिकेटमध्ये 2 अंपायर आहेत जे क्रिकेटच्या मैदानावर उपस्थित असतात. तिसरा अंपायर देखील आहे ज्याला थर्ड अंपायर म्हणतात. जेव्हा मैदानावरील पंच निर्णय घेऊ शकत नाहीत, तेव्हा तिसरा पंच निर्णय घेतो.

पहिल्या डावात फलंदाजी करणाऱ्या संघाने धावांचे लक्ष्य ठेवले. दुसऱ्या डावात फलंदाजी करणारा संघ ते लक्ष्य गाठण्याचा प्रयत्न करतो. जास्तीत जास्त धावा करणे हे फलंदाजी करणाऱ्या संघाचे उद्दिष्ट असते.

शक्य तितक्या विकेट्स घेणे आणि प्रतिस्पर्धी संघाला कमी धावसंख्येपर्यंत रोखणे हे गोलंदाजी संघाचे उद्दिष्ट असते. कोणताही संघ 10 विकेट्स आऊट झाला की त्याचा डाव संपला असे मानले जाते.

जगातील क्रिकेटचा इतिहास आणि भारत (History Of Cricket World And India)

क्रिकेटचे आवश्यक नियम (Rules Of Cricket Game)

आयसीसी ही क्रिकेटचे नियम बनवणारी संस्था आहे. जगभरात क्रिकेट आयसीसीच्या अधिपत्याखाली खेळले जाते. क्रिकेट हा मोठ्या मैदानात खेळला जाणारा मैदानी खेळ आहे. क्रिकेट खेळण्यासाठी बॅट, बॉल, स्टंप आवश्यक आहे.

क्रिकेटमध्ये दोन संघ एकमेकांविरुद्ध खेळतात आणि दोन संघांपैकी एक संघ विजेता असतो. प्रत्येक संघात 11 खेळाडू आहेत. या खेळाडूंमध्ये एक कर्णधार, एक यष्टीरक्षक आणि एक उपकर्णधार असतो. क्रिकेटमध्ये 3 प्रकारचे खेळाडू असतात. जो फक्त एक फलंदाज आहे. दुसरे ते गोलंदाज आहेत आणि तिसऱ्या प्रकारचे खेळाडू फलंदाजी आणि गोलंदाजी दोन्ही करतात. या प्रकारच्या खेळाडूला क्रिकेटच्या भाषेत अष्टपैलू खेळाडू म्हणतात.

क्रिकेट हे कसोटी आणि एकदिवसीय असे 2 प्रकार आहेत. कसोटी क्रिकेटमध्ये 4 डाव असतात. प्रत्येक डाव 90 षटकांचा आणि एक दिवसाचा असतो. प्रत्येक संघ 2 डाव खेळतो. एकदिवसीय क्रिकेटमध्ये 50 षटकांचा खेळ आहे. वनडेमध्ये एकूण 2 डाव आहेत आणि दोन्ही संघ 1-1 डाव खेळतात.

आजकाल क्रिकेट T20 चा नवा फॉरमॅटही सुरू आहे. या फॉरमॅटमध्ये 20 षटकांचा खेळ आहे. आयसीसी सुद्धा या फॉरमॅटमध्ये वर्ल्ड कप आयोजित करते. भारतात दरवर्षी होणारे आयपीएल देखील याच स्वरूपाचे अनुसरण करते. कोणत्याही संघाला प्रथम फलंदाजी किंवा गोलंदाजी करावी लागते. नाणेफेक ठरवली जाते, नाणेफेक जिंकणारा संघ फलंदाजी करायची की गोलंदाजी करायची हे ठरवते.

पहिल्या डावात एक संघ फलंदाजी करतो तेव्हा दुसरा संघ क्षेत्ररक्षण आणि गोलंदाजी करतो. दुसऱ्या डावात क्षेत्ररक्षण करणाऱ्या संघाने फलंदाजी केली. क्रिकेटचे 1 षटक हे 6 चेंडूंचे असते. एकदिवसीय सामन्यांमध्ये गोलंदाज जास्तीत जास्त 10 षटके टाकू शकतो तर टी-20 मध्ये जास्तीत जास्त 4 षटके टाकू शकतात.

क्रिकेटच्या मैदानात एक खेळपट्टी आहे ज्याच्या दोन्ही टोकांना स्टंप आहेत. एका टोकाला एक फलंदाज असतो आणि यष्टीमागे एक यष्टिरक्षक असतो. दुसऱ्या टोकाला दुसरा फलंदाज आणि अंपायर असतो. गोलंदाजही या टोकाकडून गोलंदाजी करतो. मैदानावरील दुसरा पंच स्क्वेअर लेगच्या दिशेने उभा असतो.

क्रिकेटमध्ये धावा करण्याचे अनेक मार्ग आहेत. धावा धावून किंवा चौकार किंवा षटकार मारून फलंदाजाकडून धाव घेतली जाते. धावून घेतलेल्या धावा 1, 2, 3 आहेत. जेव्हा चेंडू जमिनीवर आदळतो आणि सीमारेषा ओलांडतो तेव्हा तो चौकार (4 धावा) असतो. जेव्हा चेंडू न मारता थेट मैदानाबाहेर येतो तेव्हा तो षटकार (6 धावा) असतो. चेंडू बॅटला आदळत नाही तर बॅट्समनला आदळतो, तरीही बॅट्समन पळून जाऊन धाव घेऊ शकतो. याला लेग बाय रन म्हणतात.

कोणत्याही फलंदाजाला बाद करण्याचे काही नियम आहेत. जर गोलंदाजाने बॅट्समनच्या स्टंपवर बेल टाकले तर तो बॅट्समन आऊट मानला जातो. याला बोल्डिंग म्हणतात.

जरी फलंदाजाने शॉट मारला आणि चेंडू क्षेत्ररक्षकाच्या हातात न मारता उतरला तरी तो बाद होतो. या प्रकारच्या आऊटला कॅच म्हणतात. याशिवाय फलंदाजाला धावबाद किंवा एलपीडब्ल्यूनेही बाद केले जाऊ शकते.

जर फलंदाजाने जाणूनबुजून किंवा चुकून चेंडू स्टंपकडे जाणारा चेंडू हाताने धरून थांबवला, तर तोही बाद समजला जाईल. याला हिट विकेट म्हणतात. यष्टिरक्षकही फलंदाजाला स्टंपिंग करून बाद करू शकतो. जेव्हा फलंदाजाचा पाय क्रीजमधून बाहेर येतो तेव्हा यष्टिरक्षक स्टंप खाली करतो.

कोणताही खेळाडू बाद झाल्यानंतर अपील करणे आवश्यक असते. अपील केल्याशिवाय अंपायर फलंदाजाला आऊट देत नाही. कोणत्याही संघाची विकेट पडली की, दुसऱ्या खेळाडूला 3 मिनिटांत क्रीजवर यावे लागते.

FAQ